MarÃ???Ã??Ã?Â¬ulandid goda

Nú þegar ég er komin í mitt eigið húsnæði, stórt og rúmgott, er ég búin að tína næstum allt bókasafnið mitt uppúr rykföllnum kössum sem í rúm tvö ár hefur heimilislaust beðið niðrí kjallara hjá ömmu og mömmu. Skírnir frá 1911, Espólín og margar spennandi skruddur. Í gær gluggaði ég í Málsháttasafn Finns Jónssonar (Þó ekki Finns biskups sem ég hamast við að þýða um þessar mundir). Þar fann ég nokkra athyglisverða málshætti sem lýsa kvennfordómum. Látum heyra:

Kauptu konu og ljereft við ljós

Drós er dánumanns yndi

Lítið er lúnga í lóuþræls únga, þó er enn minna manvitið kvinna

Hlýðin kona hefur í staðinn ást og eftirlæti

Sá flytur gott hlass í garð sem góða konu fær

Ekki er öllum konum eins að heilsa

Sá á þarfan hlut sem á þrifna konu

Aldrei er kvennastjórn affaragóð

Kona er karlmanns fylgja

Gamlar stúlkur og úngar ekkjur gefa jafnan gott færi

Sá á konu sem kaupir

Þessir málshættir voru barn síns tíma, enda tekið saman í rit árið 1920 en alltaf bregður mér jafnmikið að sjá svona niðurlægingu sem sem kemur uppúr þurru. Voru konur virkilega stoltar að heyra sig nefndar í samhengi við einhvern af þessum málsháttum? Fannst eiginmönnunum þeir vera rómantískir er á síðkvöldum þeim varð á orði við sína heittelskuðu: Sá á þarfan hlut sem á þrifna konu.

Annars fann ég nokkra aðra athyglisverða. Þeir eru eftirfarandi:

Enginn kemur frá einum presti óskitinn

Ekki er matur í pistlum Páls sem prestar kveða

Enginn er alheimskur ef þegja kann

Ekki er vert að þakka áður en maður smakkar

Sá á þef sem fyrst finnur

Þennan myndi amma tileinka sér: Svo er hver virtur sem hann er gyrtur

Þennan hér tileinka ég mér hins vegar: Hvað veit sá er einskis freistar